BİRARADA Derneği’nde Başka Bir Akademi Arayışı ve Eğitim Birimi
BİRARADA Derneği’nin kuruluş amaçlarından biri, “başka bir akademi” tahayyülünü inşa etmektir[1]. Dernek üyeleri statükocu akademik faaliyetlerin yürütüldüğü egemen kurumsal yapıları ve işleyişi sorgulayan akademisyenlerden oluşmaktadır. Dernek üyeleri olarak, kendi akademik anlayışlarımız ve bilim pratiklerimiz üzerine yeniden düşünerek, bilgi üretimi ve öğrenme süreçlerini kolektif olarak kurma amacını benimsiyoruz. Bu doğrultuda iç içe geçmiş ‘öğrenme süreçlerini’ ve ‘bilgi üretim süreçlerini’ oluşturan ilişki ve etkileşimleri, hiyerarşi ve bilginin metalaştırılması gibi yerleşik uygulamalardan arındırmayı kaçınılmaz görüyoruz.
“Başka bir akademi” arayışının, başka türlü bir toplum ve yeni bir yaşam mücadelesinden bağımsız tasavvur edilemeyeceğini düşünüyoruz. Bu arayışı bilgi üretme mekânı ve pratikleriyle, farklı özneleşme tarzlarıyla bütün bir akademik alanı ve yaşamı başka türlü tasarlama meselesi olarak ele alıyoruz. Böylelikle, bilgi üretim ve paylaşım süreçlerinde, öznelerin farklılıklarıyla kendilerini, bilgiyle ilişkilerini ve bilgi edinme biçimlerini yeniden kurmalarına olanak sağlamayı hedefliyoruz.
Yanıtını aradığımız soruları şöyle ifade etmek mümkündür: Bilimin temel olarak doğayı, toplumu ve bireyi anlama, anlamlandırma ve dönüştürme faaliyeti olduğundan yola çıkarak, bilimsel çalışmayı bir tahakküm aracı olarak görmeden, doğayı, toplumu ve insanı araçsallaştırmadan bilgi üretim süreçlerini ve faaliyetlerini nasıl düşünebiliriz? Bu perspektiften bakarak, bilimsel faaliyetin, öğrenmenin mekânını, öznelerini ve süreçlerini nasıl inşa edebiliriz?
Eğitim Birimi, bu temel soruların yanıtlarını kolektif bir çaba ile verebilmek; bilgi ve bilme süreçlerimiz üzerine düşünmek, yeni ilişki ve ilişkilenme biçimlerini oluşturmanın yollarını aramak; böylece “başka bir akademi” arayışımızı hızlandırmak üzere süreci örgütlemek ve yürütmek için kuruldu. Eğitim Birimi, “başka bir akademi” arayışının ve inşasının özgürleşmiş bir akademik tahayyülle yürütülebilmesi için müşterek bir altyapı oluşturmayı temel bir amaç olarak benimsemektedir.
Akademik tahayyülümüzü özgürleştirmeden -ki bunun ön koşulu devletle-sermayeyle-piyasayla aramıza mesafe koymaktır- başka türlü bir akademiyi tasavvur dahi edemeyeceğimiz açıktır. Tahayyül kapasitemizi şekillendiren ve kısıtlayan akademi içi ve dışı engellerin neler olduğu ve bu engelleri nasıl aşabileceğimiz sorusuna yanıt(lar) üretmek de Birim’in hedefleri arasındadır. Bu soruların sorulması ve yanıtlanması, mevcut kurumsal üniversite yapısı dışında daha mümkün görünmektedir. Bu anlamda, kurumsal üniversite yapısı dışında düşünmek ve eylemek, başka bir akademinin inşası için bir başlangıç noktası olabilir.
Bu sürecin amacına uygun ve kesintisiz işleyebilmesi için kişilerin geçim sorunlarını olabildiğince çözmek, faaliyetlerin finansmanını sağlamak gerekir. Bugüne dek dayanışma akademileri hazırladıkları eğitim programlarını projelendirerek söz konusu probleme çözümler bulmaya çalıştılar. Ancak gelinen noktada, bu yolu sürdürmek giderek güçleşmektedir. Bu nedenle Eğitim Birimi bu soruna kalıcı çözüm arayışını da hedefleri arasına koymuştur. Çünkü “başka bir akademinin” kendisini nasıl finanse edebileceği, yani varlığını sürdürmek için gerekli parasal kaynakları bilgiyi metalaştırmadan nasıl sağlayabileceği gibi temel bir problemi gündeme getirmektedir.
“Başka bir akademi” tahayyülünü oluşturup geliştirebilmek için,
- Bilgi üretim ve öğrenme süreçlerinin temalarının, konularının seçimini hem egemen bilginin sorgulanmasına dayandırmak hem de sürecin çıktılarının sorgulayıcı/eleştirel bilgi olmasını sağlamak. Yabancılaşmış ve yabancılaş(tır)an bir akademik emek türünün kategorik olarak reddedilmesi;
- Bilgi üretim ve öğrenme pratiklerinin üzerinde inşa edileceği ilişki ve ilişkilenme biçimlerinin cinsiyet eşitlikçi, yatay örgütlenmeyi, etnik, ırksal kimlikler arası eşitliği önceleyen, sömürü, homofobi ve ayrımcılık karşıtı bir temelde kurgulanması;
- Emek, toplum ve doğadan yana kolektif bilgi üretiminin ve paylaşımının gerçekleştirilmesi;
- Bilgiyi metalaştırmadan ve akademik öznelerin kendi kimlik ve pratikleriyle ilgili özerkliğini azaltmadan “başka bir akademi”nin finansmanının sağlanması; bunun olanakları yaratılana kadar dayanışma ekonomisi perspektifiyle çalışmaların sürdürülmesi amaçlanmaktadır.
Eğitim Birimi, bu süreci sistematik olarak işletmek üzere, faaliyetleri katılımcı ve özyönetimci bir yöntemle planlamayı ve yürütmeyi amaçlar.
BİRARADA Enstitüsünde Eğitim Çalışmalarının Düşünsel ve Pratik Dayanakları
BİRARADA Enstitüsü eğitimin özgürleşimci bir süreç ve pratik olarak örgütlenmesini kurucu ve düzenleyici bir ilke olarak benimser. Enstitü amaç, yapı ve yönetimsel işleyiş itibariyle demokratik özerk bir toplumun bugünden inşası perspektifinde, tüm bileşenlerin demokratik ilke ve değerleri deneyimledikleri ilişkisel bir alan olmayı hedefler. Bu doğrultuda,
– BİRARADA Enstitüsünde eğitim, bilgi üretiminde ve paylaşımında farklı özneleşme biçimlerinin gelişebilmesine olanak sağlayan bir süreç olarak tanımlanmaktadır. Enstitü eğitim çalışmalarını yerleşik ve kurumsal eğitim alanının dışında yürütür.
– BİRARADA Enstitüsü eğitim faaliyetlerini eleştirel pedagoji, feminist pedagoji, queer pedagoji gibi özgürleşimci eğitim anlayışlarına dayandırır.
– BİRARADA Enstitüsü, öznelerin farklılıklarına, deneyimlerine ve katkılarına özgürleşimci bir öğrenme sürecinin kolektif inşası açısından önem ve değer verir.
– Eğitim faaliyetlerini yürüten özneler, Enstitünün kurucu ve düzenleyici ilkesine uygun olarak atölye içeriği, konuları ve dilini özgürce belirler, atölyeyi akademik özgürlük ve dayanışma temelinde yürütür.
– BİRARADA Enstitüsü, özgürleşimci öğrenme ortamlarının tasarımı ve inşası süreçlerini örgütler. Bu doğrultuda söyleşi, seminer, atölye, ders gibi eğitim çalışmaları yürütür.
